ขั้นตอนการรื้อถอนสิ่งปลูกสร้าง ต้องขออนุญาตอะไรบ้าง และต้องแจ้งหน่วยงานไหน

หลายคนที่มีบ้านเก่า อาคาร โรงงาน หรือโครงสร้างที่ไม่ได้ใช้งานแล้ว อาจคิดถึงการรื้อถอนเพื่อปรับพื้นที่สร้างใหม่ แต่สิ่งที่เจ้าของหลายรายมักสงสัยคือ จะเริ่มยังไง ต้องขออนุญาตหรือไม่ และต้องไปติดต่อที่ไหน

การรื้อถอนอาคารต้องขออนุญาตก่อน

การรื้อถอนอาคารไม่สามารถทำได้ทันทีตามใจเจ้าของ เนื่องจากมีผลต่อโครงสร้าง ความปลอดภัย และพื้นที่สาธารณะโดยรอบ พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522 กำหนดไว้อย่างชัดเจนว่า “ผู้ใดจะก่อสร้าง ดัดแปลง หรือรื้อถอนอาคาร ต้องได้รับใบอนุญาตจากเจ้าพนักงานท้องถิ่นก่อน” เพื่อป้องกันอันตรายทั้งต่อคนทำงานและชุมชนโดยรอบ

เข้าใจให้ถูก: “ต้องขออนุญาต” ไม่ใช่แค่ “แจ้ง”

หลายคนเข้าใจผิดว่าการรื้อถอนเพียงแค่ “แจ้ง” เท่านั้น แต่ตามกฎหมายแล้ว การรื้อถอนอาคารเกือบทุกประเภทต้อง “ขออนุญาต” เสมอ โดยเฉพาะอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก อาคารสูง หรืออาคารใกล้ถนนและพื้นที่สาธารณะ ส่วนกรณีที่เพียง “แจ้ง” ตามมาตรา 39 ทวิ จะใช้ได้เฉพาะงานเล็ก ๆ ที่ไม่กระทบต่อโครงสร้างเท่านั้น

หน่วยงานที่รับผิดชอบแต่ละพื้นที่

สถานที่ยื่นคำขอขึ้นอยู่กับพื้นที่ที่อาคารตั้งอยู่
-    กรุงเทพมหานคร: ยื่นที่ฝ่ายโยธา สำนักงานเขต
-    เขตเทศบาล: ยื่นที่กองช่างเทศบาล
-    เขตองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.): ติดต่อกองช่าง อบต.
-    เมืองพัทยา: ติดต่อสำนักการช่างเมืองพัทยา

การยื่นผิดหน่วยงานอาจทำให้เอกสารล่าช้า ดังนั้นควรตรวจสอบพื้นที่รับผิดชอบให้ชัดเจนก่อนเริ่มดำเนินการ

เอกสารที่ต้องใช้ในการขออนุญาตรื้อถอน

เจ้าของอาคารต้องจัดเตรียมเอกสารดังนี้
-    แบบ ข.1 (คำขออนุญาตรื้อถอนอาคาร)
-    แบบแปลนและแผนการรื้อถอนที่ลงนามโดยวิศวกร
-    รายการคำนวณและหนังสือรับรองจากวิศวกร
-    สำเนาโฉนดที่ดิน
-    หนังสือยินยอมจากเจ้าของที่ดิน (หากไม่ใช่เจ้าของเอง)
-    หนังสือมอบอำนาจในกรณีให้ผู้อื่นดำเนินการแทน
เมื่อเอกสารครบถ้วนแล้วจึงสามารถยื่นต่อเจ้าพนักงานท้องถิ่นเพื่อรอพิจารณาออกใบอนุญาต

ใบอนุญาตที่ต้องได้รับก่อนเริ่มงาน

เอกสารสำคัญที่สุดคือ ใบอนุญาตรื้อถอน (แบบ อ.1) ซึ่งเป็นเอกสารยืนยันว่าเจ้าของได้รับอนุญาตให้เริ่มดำเนินการได้ตามกฎหมาย ต้องเก็บไว้ที่สถานที่รื้อถอนตลอดระยะเวลาการทำงาน เพื่อให้เจ้าหน้าที่สามารถตรวจสอบได้ทุกเมื่อ

มาตรการความปลอดภัยในการรื้อถอน

ตามกฎกระทรวงความปลอดภัยในการทำงานก่อสร้าง พ.ศ. 2564 กำหนดให้ต้องปฏิบัติดังนี้
-    ปิดระบบไฟฟ้า ประปา และแก๊สก่อนเริ่มงาน
-    กั้นพื้นที่หวงห้ามและติดป้ายเตือนชัดเจน
-    ควบคุมฝุ่น เสียง และแรงสั่นสะเทือน
-    ให้คนงานใช้อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPE)
-    ต้องมีวิศวกรควบคุมงานตลอดโครงการ
หากละเมิดมาตรการอาจเกิดอุบัติเหตุร้ายแรงและมีโทษตามกฎหมาย

การจัดการเศษวัสดุหลังรื้อถอน

เมื่อรื้อถอนเสร็จแล้ว เศษวัสดุที่ได้ต้องถูกคัดแยกและนำไปกำจัดอย่างถูกวิธี
-    เศษอิฐ ปูน เหล็ก ควรส่งไปยังสถานที่ทิ้งที่ท้องถิ่นกำหนด
-    ของเสียอันตรายจากอุตสาหกรรมต้องส่งให้ผู้ประกอบการที่ได้รับอนุญาตจากกรมโรงงานอุตสาหกรรม
หากทิ้งผิดที่อาจมีโทษปรับหรือถูกดำเนินคดีตามกฎหมายสิ่งแวดล้อม

กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการรื้อถอนอาคาร

กฎหมายหลักคือ พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522
-    มาตรา 21: ผู้ใดจะรื้อถอนอาคาร ต้องได้รับใบอนุญาตก่อน
-    มาตรา 22: อาคารสูงหรือสาธารณะต้องมีแผนรื้อถอนและผู้ควบคุมงานที่ได้รับใบอนุญาต
-    มาตรา 31: ห้ามรื้อถอนผิดจากแบบที่ได้รับอนุญาต
-    มาตรา 38: เจ้าของโครงการต้องมีใบอนุญาตติดไว้ในพื้นที่รื้อถอน
-    โทษ: จำคุกไม่เกิน 3 เดือน หรือปรับไม่เกิน 60,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ และปรับรายวันไม่เกิน 10,000 บาทจนกว่าจะดำเนินการถูกต้อง

Checklist สำหรับเจ้าของโครงการ

ก่อนเริ่มงานรื้อถอน ควรตรวจสอบให้ครบถ้วนดังนี้
-    ยืนยันว่าต้อง “ขออนุญาต”
-    เตรียมแบบ ข.1 และเอกสารแนบครบ
-    มีแบบแปลนและแผนการรื้อถอนพร้อมลายเซ็นวิศวกร
-    ยื่นกับหน่วยงานท้องถิ่นที่ถูกต้อง
-    ได้รับใบอนุญาต อ.1 แล้วเท่านั้นจึงเริ่มได้
-    ปฏิบัติตามมาตรการความปลอดภัย
-    จัดการเศษวัสดุอย่างถูกต้องตามกฎหมาย

ความเสี่ยงหากรื้อถอนโดยไม่ได้รับอนุญาต

การรื้อถอนโดยไม่มีใบอนุญาตไม่เพียงผิดกฎหมาย แต่ยังเสี่ยงต่อความปลอดภัยของผู้คนและทรัพย์สินโดยรอบ หากเกิดอุบัติเหตุหรือทรุดพัง เจ้าของอาคารต้องรับผิดชอบเต็มจำนวน ทั้งทางแพ่งและอาญา การว่าจ้างผู้ไม่มีใบอนุญาตควบคุมงานยังทำให้ไม่สามารถยื่นเอกสารถูกต้องในภายหลังได้อีกด้วย

“บริษัท เอสเอสพี พรีซิชั่น ทูลลิ่ง จำกัด” ผู้เชี่ยวชาญดูแลครบวงจร

การรื้อถอนสิ่งปลูกสร้างเป็นงานที่ต้องใช้ความรู้ทางวิศวกรรมและเข้าใจกฎหมายอย่างรอบด้าน บริษัท เอสเอสพี พรีซิชั่น ทูลลิ่ง จำกัด (SSP Precision Tooling Co., Ltd.) พร้อมให้บริการครบวงจร ตั้งแต่

-    การสำรวจและวิเคราะห์โครงสร้างหน้างาน
-    การจัดทำเอกสารและยื่นขออนุญาตกับหน่วยงานรัฐ
-    การวางแผนรื้อถอนโดยวิศวกรผู้เชี่ยวชาญ
-    การควบคุมงานภาคสนามตามมาตรฐานความปลอดภัย
-    การจัดการเศษวัสดุและส่งมอบพื้นที่เรียบร้อย

หากคุณต้องการรื้อถอนอาคารหรือโรงงานเก่า แต่ไม่แน่ใจว่าจะเริ่มตรงไหน SSP พรีซิชั่น ทูลลิ่ง พร้อมให้คำปรึกษาเบื้องต้นฟรี

บริษัท เอสเอสพี พรีซิชั่น ทูลลิ่ง จำกัด
ที่อยู่: 143/24 หมู่ที่ 10 ตำบลบางปลา อำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ 10540
โทร: 090-652-4594, 086-996-4655
อีเมล: saithip.ssp@gmail.com
เว็บไซต์: https://www.ssp.co.th